گیج فشار

گیج فشار (Pressure Gauge) ابزاری است که برای اندازه‌گیری و نمایش فشار سیال (مایع یا گاز) در سیستم‌های برودتی، تهویه مطبوع و صنعتی به‌کار می‌رود. این تجهیز معمولاً بر روی لوله‌ها یا قطعات سیستم نصب می‌شود تا اپراتورها و تکنسین‌ها بتوانند فشار کاری سیستم را به‌صورت بصری مشاهده و کنترل کنند.

انواع گیج فشار

گیج‌های فشار بر اساس مکانیزم داخلی و کاربرد، در انواع مختلفی تولید می‌شوند؛ انتخاب نوع مناسب برای عملکرد دقیق و طول عمر بیشتر بسیار حیاتی است:

• گیج بورودون (Bourdon Tube Gauge): یکی از رایج‌ترین انواع گیج فشار که از لوله خمیده‌ای تشکیل شده و با فشار سیال باز می‌شود و حرکت آن به عقربه گیج منتقل می‌شود.

• گیج دیافراگمی (Diaphragm Gauge): از یک دیافراگم منعطف برای اندازه‌گیری فشار استفاده می‌کند؛ مناسب فشارهای پایین‌تر و سیالات خورنده است.

• گیج کپسولی (Capsule Gauge): دارای دو دیافراگم متصل به هم است که تغییر فشار باعث انبساط یا فشرده‌سازی آن‌ها می‌شود؛ معمولاً برای فشارهای پایین کاربرد دارد.

• گیج تفاضلی (Differential Gauge): برای اندازه‌گیری اختلاف فشار بین دو نقطه مختلف سیستم کاربرد دارد.

• گیج فشار مطلق (Absolute Gauge): فشار را نسبت به خلأ اندازه می‌گیرد، نه نسبت به فشار اطراف.

کاربرد گیج فشار در سیستم‌های برودتی

در سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع، گیج فشار نقش کلیدی دارد. چند نمونه کاربرد آن عبارتند از:

• نمایش فشار کم (Low Side) و فشار زیاد (High Side) در مدار مبرد برای تشخیص وضعیت شارژ گاز

• پایش فشار در خطوط مبرد به منظور جلوگیری از فشار زیاد ناگهانی یا افت فشار ناگهانی

• استفاده در منیفولد گیج‌ها برای عملیات سرویس و نگهداری سیستم HVAC

• بررسی تطابق فشار واقعی سیستم با فشار طراحی و عیب‌یابی کارکرد

نکات مهم در انتخاب و نصب گیج فشار

برای بهره‌گیری صحیح از گیج فشار، چند نکته فنی را باید مدنظر قرار داد:

• دامنه فشار مناسب: گیج باید با بازه فشاری سیستم مطابقت داشته باشد تا از آسیب به گیج جلوگیری شود.

• جنس قطعات در تماس با سیال: اگر سیال خورنده یا دارای ترکیبات خاص باشد، گیج با قطعات مقاوم مانند استیل یا با پوشش مناسب انتخاب شود.

• پر کردن روغن (Glycerin-Filled): برای کاهش لرزش و نوسان عقربه در محیط‌های پرنوسان، گیج‌هایی با روغن داخلی مفید هستند.

• اتصال مناسب: انتخاب نوع اتصال گیج (نری، مادگی، پیچ و مهره و غیره) و محل نصب آن باید با طراحی سیستم سازگار باشد.

• کالیبراسیون دوره‌ای: برای دقت همیشگی، گیج‌ها باید به‌صورت دوره‌ای کالیبره شوند تا خطای اندازه‌گیری کاهش یابد.